Vargit?

G ü z ç i ğ d e m i : Colchicum Autumnale

Karadeniz bölgesi insanlarının doğal yaşam biçimlerinden olan yayla göçlerinin zamanlamasını göstermesi açısından "Vargel" ve "Vargit" çiçekleri büyük önem taşırlar.

Birbirlerinden tamemen farklı olan bu iki çiçekten "Vargel" yaylalara gelme zamanının geldiğinin habercisi olup ; "Vargit" se yaylaları terk etme zamanının geldiğinin uyarıcısıdır. Zira, vargit çiçekleri açtığında yükseklere her an kar düşüp yolları kapatabileceğinden yaz boyunca yaylalarda bakılan koyun , keçi ve diğer büyükbaş hayvanların geri dönüşlerini zorlaştıracak ve beklide imkansız kılıp telef olmalarına sebep olacaktır. 

Güz çiğdemi ( Colchicum Autumnale) yani "Vargit" Liliaceae familyasından soğanlı , çok yıllık , otsu ve gövdesiz bir bitkidir. Toprak altında üzeri zarımsı birkaç pul ile örtülü yumrulu , çiçekleri 1-3 tane olup uç kısmı huni şeklinde genişlemiş ve 6 parçalıdır . Mor renkli gösterişli çiçeklerini Eylül-Kasım aylarında açar. 800-2300 m rakımlarında orman açıklıklarında , çayır ve meralarda doğal olarak yetişir.

Söylenceye göre, Yunan tanrısı hermes crocus adlı delikanlı ile çok iyi anlaşmaktadır. Zamanının büyük bir çoğunluğunu onunla birlikte geçirir. Bir gün Hermes yanlışlıkla arkadaşının ölümüne sebep olur. Kazanın olduğu yerde küçük bir bitki çiçek açar. Crocus'un üç damla kanı da çiçeğin tam ortasına düşer. İşte çiğdem adını bu mitolojik öyküden alır.

Halk arasında güz çiğdemine "Acı Çiğdem" adı da verilir. Bu güzel çiçekli bitki aslında son derece zehirlidir. Yaprak ve soğanlarında "Colchicin" denilen alkoloid bulunur. Bu yüzden Romalılardan beri tıp alanında kullanılmaktadır. Günümüzde ise en önemli kullanım alanı islah çalışmalarında mutasyon oluşturmaktır. Çayırlarda otlayan hayvanlar çok küçük dozda yeseler bile birkaç saat içinde zehirlenip ölebilirler. Bu güzelliği korumanın daha etkili yolu olabilir mi !! Ne dersiniz ?